รู้สึกว่าตัวเองเหนื่อยและง่วงนอนมาก แต่เมื่อล้มตัวลงนอนจริงๆ กลับนอนไม่หลับ เพราะใจ และสมอง วนๆเวียนๆอยู่กับ..คำว่า กุศโลบาย
ประมาณ 14 ปีมาแล้ว ตั้งใจซื้อหนังสือชื่อ กุศโลบาย ของ พลตรี หลวงวิจิตรวาทการ ให้เป็นของขวัญวันเกิดเพื่อน แต่เมื่อเปิดหนังสืออ่านแล้ว ต้องขอเก็บไว้เอง และหาอีกเล่มให้เธอไป
วันนี้ฉันต้องไปรื้อหนังสือเล่มนั้นมากอีกครั้ง ขอปัดฝุ่น อ่านซ้ำ และอยากแบ่งปันให้เพื่อนผองน้องพี่ ได้อ่านด้วย เพราะคิดว่า น่าจะเป็นประโยชน์ในการทำงานของทุกคน
แม้จะเขียนด้วยคนรุ่นเก่า แต่ผู้เขียนก็เชื่อและศรัทธา สิ่งที่คนเก่า คนแก่คอยบ่มเพาะ
อบรมสั่งสอนเรามา
อบรมสั่งสอนเรามา
ตอนเราเป็นเด็กๆ ถ้าจำกันได้ เรามักถูกสอนให้ เราก้ม ค้อมหัว ในขณะเดินผ่านหน้า ผ่านหลัง ผู้ใหญ่
ซึ่งผู้เขียนเชื่อว่านี่คือกุศโลบายอย่างหนึ่งที่สอนเราโดยไม่รู้ตัว
คือ..ให้รู้จักอ่อนน้อมถ่อมตนต่อผู้ใหญ่ ทั้งทางกายและทางใจ
ซึ่งผู้เขียนเชื่อว่านี่คือกุศโลบายอย่างหนึ่งที่สอนเราโดยไม่รู้ตัว
คือ..ให้รู้จักอ่อนน้อมถ่อมตนต่อผู้ใหญ่ ทั้งทางกายและทางใจ
และผู้เขียนเองซึมซับสิ่งที่ผู้ใหญ่ปลุกฝังมาแต่เด็ก จนถึงวันนี้
ขอบอกว่า..ไม่เคยเสียใจหรือหมิ่นคำสอนของคนโบราณว่าคร่ำครึเลยแม้แต่น้อย
แต่ก็ไม่ได้หมายความว่า..ต้องค้อมหัว หรืออ่อนน้อมถ่อมตนให้กับทุกคน เพราะผู้ใหญ่บางคนเป็นแค่คนแก่ที่เดินไปปพร้อมกับวันเวลาเท่านั้นเอง
การอ่อนน้อมถ่อมตน..ต่อผู้ใหญ่ บางครั้งเราได้..โดยไม่ต้องร้องขอ
หรือเราได้เพราะเรากำลังต้องการความช่วยเหลือ
ผู้เขียนไม่ได้บอกทุกคนให้ทำสิ่งใดเพื่อหวังผล
เพียงแต่เราจริงใจต่อกัน จริงใจต่อตนเอง จริงใจต่อทุกคน
เราก็จะได้ความจริงใจกลับคืนมาด้วยรูปแบบต่างๆ
ผู้เขียนเคยเห็นเพื่อนๆในที่ทำงาน..เข้าหาผู้ใหญ่
ภาษาที่ได้ยินจากการซุบซิบนินทาคือ ประจบสอพลอ เพื่อหวังผลในตำแหน่งหน้าที่การงาน
เพื่อหวังให้ผู้ใหญ่ส่งเสริมตนเองเด่น ดูดี และก้าวหน้าในหน้าที่การงาน
แบบนี้ไม่เรียกว่าอ่อนน้อมถ่อมตนและไม่เรียกว่า กุศโลบาย แต่เรียกว่า กลอุบาย
พลตรี หลวงวิจิตรวาทการ ให้ความหมายว่า
กุศโลบาย เป็นของดี เชิงฉลาด
กลอุบาย แปลว่า ล่อลวง ชั้นเชิง เป็นของร้าย
"ท่านจะเห็นว่าผู้ยิ่งใหญ่นั้นต้องมีกุศโลบายในหลักการของตน ไม่ใช่นั่งอยู่บนหัวคน
แต่ต้องใช้กุศโลบายนั่งอยู่ในหัวใจคน"
หนังสือเล่มนี้ได้เขียนบอก..กุศโลบาย ไว้อย่างน่าสนใจหลายประการทีเดียว เช่น การผูกมิตรกับผู้ใหญ่ การยินดีให้คนทำงาน หลีกเลี่ยงการก่อศัตรู การให้เกียรติคุณแก่ผู้อื่น เป็นต้น
แม้หลวงวิจิตรวาทการ เป็นคนรุ่นเก่า แต่แนวการเขียนหนังสือและภาษาที่ท่านใช้สื่อ..ยังคงดูทันสมัยเสมือนคนนั่งเขียนและคนอ่านอยู่ในยุคสมัยเดียวกัน
คนรุ่นใหม่อาจมองข้ามหัวผู้ใหญ่ หาว่าคร่ำครึ หรือหัวโบราณ
แต่ผู้เขียนภูมิใจ..ภูมิปัญญาของคนโบราณ